TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME
Tesisat teknolojisi ve iklimlendirme; insanların yaşamlarını sürdürebilmesi için temel ihtiyaç olan suyu sağlıklı bir şekilde kullanmaları, ısınma ihtiyaçlarının karşılanması, kapalı ortamlarda insan hayatının daha rahat sürdürülmesi, sağlıklı çalışması, endüstri dallarında zorunlu olan hava şartlarının en uygun seviyelerde tutulması, gıda maddelerinin ve tıbbi ürünlerin, bozulmadan uzun süre muhafaza edilmesi işlemlerini kapsar ve hedefler.
A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ
Tesisat teknolojisi ve iklimlendirme sektörü, ülkemizde hızla yayılan ve genişleyen, sürekli ve dinamik bir gelişim içindedir. Bu özellikleri nedeni ile doğal gaz sektörü stratejik bir endüstri olarak ülkelerin yakın ilgisini çekmekte ve bu sektör için devletler tarafından özel planlamalar yapılmaktadır. Özellikle ülkemizde ısınma amacıyla kullandığımız doğal gazın dışa bağımlı olarak kullanılması, mevcut kaynaklarımızın kısıtlı oluşu ve doğal gazın özelliği itibarıyla diğer yakacaklardan birçok üstünlüğünün olması, doğal gazın etkili ve verimli kullanılması ile ilgili özel tedbirler alınmasını gerektirmektedir.
Gaz ve tesisat sektöründe, ülkemizde doğal gazın hızla yayılmasından dolayı büyük oranda istihdam açığı oluşmaktadır. Ayrıca gaz yakan cihazların imalatını yapan firmaların hızla kendilerini yenilemeleri ve teknolojinin gereklerine göre cihazlarını geliştirmeleri bu dalda büyük oranda servis elemanı ihtiyacını oluşturmaktadır.
Soğutma ve iklimlendirme, insan hayatının rahat ve konforlu yaşam sürdürebilmesi için vazgeçilmez bir sektördür. Teknolojinin gün geçtikçe ilerlemesiyle birlikte ülkemizde soğutma ve iklimlendirme alanları da buna paralel olarak gelişmektedir.
İklimlendirme ve soğutma teknikerleri çeşitli tesislerdeki soğutma ve havalandırma sistemlerinin işletilmesi, bakım ve kontrolü gibi hizmetleri yapmak üzere kamu ve özel sektör kuruluşlarında görev alabilirler.
Deprem kuşağında ülkemizde yanlış yapılan sıhhi tesisat sisteminin binaya getirdiği ekstra yükün, yapının mukavemetini ve statiğini bozduğu bir gerçektir. Bu dalda teknolojinin gereklerine uygun bilgi ve becerisi yüksek kaliteli iş gücüne ihtiyaç duyulmaktadır.
Su ve ısınma, insanların en temel biyolojik ihtiyaçlarındandır. Bu ihtiyaçları karşılayan bilim ve teknik alanı, tesisat teknolojisidir. Bu meslek alanında tesisatçı kadroları görev yapmaktadır. Su ve ısıtma tasarımı, projelendirme, teknik montaj, işletme, bakım ve onarımı çeşitli kademe ve alanlarda görev yapan tesisat elemanları yapmaktadır.
Doğal gazın kullanıma başlamasıyla meslekte iş bulma imkânı daha da artmıştır.
Tesisat işlerinin yapılabilmesi için küçük sermaye yeterli olmaktadır. En önemli iş yapabilme kriteri, mesleği bilme ve montaj yeteneğidir.
Bu mesleğin yapılabilmesi için fazla bir sermayenin gerekmemesi de önemli bir avantajdır.
İnsanlar var oldukça bu mesleğe duyulan ihtiyaç da hep var olacaktır.
B. ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER
Ø Isıtma ve Doğal Gaz İç Tesisatçılığı
Ø Isıtma ve Sıhhi Tesisatçılık
Ø Isıtma ve Gaz Yakıcı Cihazlar (Servis) Servis Elemanlığı
Ø Soğutma Sistemleri Teknikerliği
Ø Klima Sistemleri Teknikerliği
Ø Merkezi İklimlendirme ve Havalandırma Sistemleri Teknikerliği
ISITMA VE DOĞAL GAZ İÇ TESİSATÇISI
Tanımı
Isıtma ve doğal gaz iç tesisatçısı; cihazların işletmeye alınması; sağlıklı, güvenli ve verimli olarak çalıştırılması; tesisatın test, bakım ve onarımına ilişkin işlemleri belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
Ø İş sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin önlemleri almak,
Ø İş organizasyonu yapmak,
Ø Çelik, bakır, plastik boruları montaja hazırlamak ve monte etmek,
Ø Oksi-asetilen ve elektrik ark kaynağı ile boru kaynağı yapmak,
Ø Kat kaloriferi tesisatı ve ısıtıcı montajları yapmak,
Ø Kazan dairesi tesisatını çekmek, boyler, eşanjör kolektör bağlantılarını yapmak,
Ø Doğal gaz kolon hattını döşemek, daire içi boruları döşemek, sayaç montajı yapmak ve yakıcı cihazların montajını yapmak,
Ø Yakıcı cihazların montajı, bacalı cihazların montajı, kumanda kontrol ve güvenlik elemanlarının montajı ve elektrik bağlantılarını yapmak,
Ø Mesleki gelişime ilişkin faaliyetleri yürütmek,
Ø Isıtma projesini okumak, uygulamak ve yardımcı elemanlara uygulatmak,
Ø Doğal gaz projesini okuma uygulamak ve yardımcı elemanlara uygulattırmak,
Ø Bina merkezî ısıtma sistemlerinin montajını yapmak,
Ø Kontrol, bakım onarım ve servis hizmetlerini yapmak,
Ø Boru ve ara elemanların flanşlı birleştirmesini yapmak,
Ø Devridaim (sirkülasyon) pompasını değiştirmektir.
ISITMA VE SIHHİ TESİSATÇI
Tanımı
Isıtma ve sıhhi tesisatçı; çeşitli amaçlarla kullanılan binalarda ve sanayi tesislerinde, ısıtma, temiz ve atık su sistemlerinin kuruluş, bakım ve onarımına ilişkin işlemleri, projeye uygun olarak kendi başına ve belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
Ø İş sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin önlemleri almak,
Ø İş organizasyonu yapmak,
Ø Isıtma projesini okumak, uygulamak ve yardımcı elemanlara uygulatmak,
Ø Sıhhi tesisat projesini okumak uygulamak ve yardımcı elemanlara uygulatmak,
Ø Çelik, bakır, plastik boruları montaja hazırlamak ve monte etmek,
Ø Oksi-asetilen ve elektrik ark kaynağı ile boru kaynağı yapmak,
Ø Kat kaloriferi tesisatı yapma ve ısıtıcı montajları yapmak,
Ø Isıtma projesini okumak, uygulamak ve yardımcı elemanlara uygulatmak,
Ø Sıhhi tesisat projesini okumak, uygulamak ve yardımcı elemanlara uygulatır,
Ø Kazan dairesi tesisatını çekmek, boyler ve eşanjör bağlantılarını yapmak,
Ø Binaya temiz suyu almak, hidrofor ve mobil sistem sıhhi tesisat yapmak, bina atık su bağlantısını döşeme ve vitrifiye ve armatür montajları, aksesuar montajı yapma,
Ø Mesleki gelişime ilişkin faaliyetleri yürütmek,
Ø Bina merkezî ısıtma sistemlerini montajını yapmak,
Ø Kontrol, bakım onarım ve servis hizmetlerini yapmak,
Ø Boru ve ara elemanların flanşlı birleştirmesini yapmak,
Ø Devridaim (sirkülasyon) pompasını değiştirmek,
Ø Su ısıtıcılarının montajı, tesisat ve varsa baca bağlantılarını yapmak,
Ø Isıtıcı cihazı işletmeye almak, bakım ve onarımın yapmaktır.
ISITMA VE GAZ YAKICI CİHAZLAR (SERVİS) ELEMANI
Tanımı
Isıtma ve gaz yakıcı cihazlar (servis) elemanı; ısıtma gaz yakıcı cihazların bağlantısını yapma ve devreye alma, kontrolünü, bakımını, arıza tespitini ve onarımı ile ilgili işlemleri kendi başına ve belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
Ø İş sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin önlemleri almak,
Ø İş organizasyonu yapmak,
Ø Çelik, bakır, plastik boruları montaja hazırlamak ve monte etmek,
Ø Oksi-asetilen ve elektrik ark kaynağı ile boru kaynağı yapmak,
Ø Kat kaloriferi tesisatı yapma ve ısıtıcı montajları yapmak,
Ø Kazan dairesi tesisatını çekmek, boyler ve eşanjör bağlantılarını yapmak,
Ø Gaz yakıcı cihazların arızasını tespit etmek, cihazların bakım ve onarımlarını yapmak,
Ø Yakıcı cihazların montajı, bacalı cihazların montajı, kumanda elemanlarının montajı ve elektrik bağlantılarını yapmak,
Ø Müşterilerle iyi iletişim kurmak, cihazlardaki arızaları tespit etmek ve gidermek,
Ø Gaz yakıcı cihazların bakım ve onarımını yapmak,
Ø Mesleki gelişime ilişkin faaliyetleri yürütmek,
Ø Isıtma projesini okumak, uygulamak ve yardımcı elemanlara uygulattırmak,
Ø Yakıcı cihaz şemasını okumak ve servis hizmeti sunmaktır.
Bu alanın altında ayrıca çelik boru elektrik-ark kaynakçılığı, çelik boru oksi -asetilen kaynakçılığı, ısıtma tesisatçılığı, sıhhi tesisatçılığı, doğalgaz tesisatçılığı, doğalgaz iç tesisatçılığı, kaynakçılık, boru tesisatçılığı meslekleri de vardır.
SOĞUTMA SİSTEMLERİ TEKNİKERİ
Tanımı
Soğutma sistemleri teknikeri; soğuk hava depoları, reyon soğutma, endüstriyel makine üretimi, proses soğutma sistemleri, derin soğutma, frigorofig araç soğutması konularında bilgili, montaj, demontaj, bakım ve onarım işlerinin yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
Ø İş organizasyonu yapmak,
Ø Mesleği ile ilgili cihaz ve donanımların uygulamalarını yapmak,
Ø Sistem montajını yapmak ve sistemi devreye almak,
Ø Arıza tespitlerini ve onarımlarını yapmak,
Ø Bakım işlem sırasına göre bakımlarını yapmak,
Ø Raporlama ve takip işlerini yapmak,
Ø Mesleği ile ilgili eğitim faaliyetlerine katılmaktır.
KLİMA SİSTEMLERİ TEKNİKERİ
Tanımı
Klima sistemleri teknikeri; split, kanallı ve paket tipi klima cihazları, konfor havalandırma sistemleri, değişken soğutucu akışkan debili klima sistemleri ve araç klimaları konularında yeterli bilgiye sahip montaj, demontaj, bakım ve onarım işlerinin yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
Ø İş organizasyonu yapmak,
Ø Mesleği ile ilgili cihaz ve donanımları uygulamak,
Ø Klima konulacak yere uygun cihaz seçimi ve keşif yapmak,
Ø Sistem montajını yapmak ve sistemi devreye almak,
Ø Arıza tespitlerini ve onarımlarını yapmak,
Ø Bakım işlem sırasına göre bakımlarını yapmak,
Ø Raporlama ve takip işlerini yapmak,
Ø Mesleği ile ilgili eğitim faaliyetlerine katılmaktır.
MERKEZÎ İKLİMLENDİRME VE HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ TEKNİKERİ
Tanımı
Merkezî iklimlendirme ve havalandırma sistemleri teknikeri; chiller (su soğutma grubu), fancoil, merkezî iklimlendirme sistemleri, klima santralleri, hava filtreleme sistemleri, ameliyathane ve temiz oda iklimlendirme sistemleri konularında bilgili, devreye alma, bakım ve onarım işlerini yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
Ø İş organizasyonu yapmak,
Ø Mesleği ile ilgili cihaz ve donanımların seçimini yapmak,
Ø Sistemleri devreye almak,
Ø Arıza tespitlerini ve onarımlarını yapmak,
Ø Bakım işlem sırasına göre bakımlarını yapmak,
Ø Raporlama ve takip işlerini yapmak,
Ø Mesleği ile ilgili eğitim faaliyetlerine katılmaktır.
C. MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER
Bu alanda çalışmak isteyenlerin; tüm duyu organları işlevlerini tam olarak yerine getirir durumda, çok iyi gözlem ve dinleme yeteneğine sahip, ellerini (tüm vücudunu) iyi kullanabilme, titiz ve dikkatli, sorumluluk sahibi, problem çözme ve hızlı karar verme yeteneğine, analitik ve pozitif düşünme yeteneğine sahip, ekip içinde çalışabilme ve başkaları ile iyi iletişim kurabilme gibi özelliklerin yanı sıra ağır çalışma koşullarına uygun fiziksel yapıya sahip olmaları gerekmektedir. İşe başlama ve sonunu getirme konusunda tutarlı olmalıdırlar.
Isıtma ve gaz yakıcı cihazlar (servis) elemanı olmak isteyenlerin elektrik, elektronik ve mekanik konularına da ilgi duymaları gerekmektedir. Muhakeme yeteneği olmalı ve müşterilerle iyi diyalog kurmaları gerekmektedir.
Soğutma ve iklimlendirme teknisyeni olmak isteyenlerin elektrik, otomatik kontrol, makine, soğutma ve iklimlendirme alanlarında ilgi duymaları önemlidir.
D. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Tesisat teknolojisi ve iklimlendirme alanında eğitim alan bireyler çalışmalarını hem kapalı mekânlarda hem de açık alanda ve her türlü iklim koşullarında yürütürler. Bu alandaki tüm çalışanlar görevlerini yaparken diğer sektörlerdeki çalışanlarla ve müşterilerle sağlıklı etkileşimde bulunmalı ve görevlerini meslek ahlakına uygun olarak yürütmelidirler.
Delici, kesici, yanıcı özellikteki çalışma ortamında sağlık ve güvenlik kurallarına uymak ve dikkatli çalışmak zorundadır.
E. İŞ BULMA İMKÂNLARI
Türkiye genelinde doğal gaz kullanımının hızla yayılması bu sektörde bilgi, beceri ve belgeye sahip yetişmiş eleman ihtiyacını doğurmaktadır. 21 Temmuz 2004 tarihli ve 25.529 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmış olan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Doğalgaz Piyasası Sertifikası Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına ilişkin yönetmeliğinin 1. maddesi (İ) bendi uyarınca '' İç tesisat ve servis hatları sahipleri, doğalgazla ilgili faaliyetlerinde, tesisatçı kadrolarında 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanuna göre düzenlenmiş belgelere sahip personel çalıştırmak zorundadır.'' denilmektedir. Bu nedenle doğal gaz sektörü, gaz ve tesisat teknolojisi alanından yetişmiş kalifiye eleman ihtiyacını artırmaktadır.
Bu sektördeki mesleklerde iş bulma olanakları oldukça fazladır. Bu meslekle ilgili faaliyet gösteren bir şirkette çalışılabileceği gibi ustalık belgesini de almak koşuluyla kendi iş yerini de açabilirler.
Tesisat teknolojisi alanı istihdam alanları;
Ø Doğal gaz taahhüt firmaları,
Ø Yakıcı cihazların servisleri,
Ø Fabrikaların kazan daireleri,
Ø Sıhhi tesisat taahhüt firmaları,
Ø Isıtma tesisatı taahhüt firmaları vb.dir.
Soğutma ve iklimlendirme teknisyenleri, kendi iş yerlerini açabilir. Bakım ve onarım görevi gibi işlerle ilgili olarak özel sektörde ya da kamu kurum ve kuruluşlarında çalışabilirler. Endüstriyel ve merkezî iklimlendirme teknisyenleri soğutma tesislerinin imalatının işletilmesiyle ilgili santrallerde, bakım onarın hizmeti veren firmalarda çalışabilirler.
F. EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI
Mesleki eğitim merkezleri, çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla açılan eğitim kurumlarıdır.
Halk eğitimi merkezleri, yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitim sunmaktadır.
Mesleki eğitim merkezlerinde, Tesisat Teknolojisi ve İklimlendirme alanında eğitim verilmektedir. Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından yatay ve dikey geçişler olabilecektir.
